مسمومیت کشنده با گاز مونواكسیدكربن در خانه
در چند سال گذشته آمار قربانیان مسمومیت با گاز مونواكسیدكربن (CO) در كشور ما هشداردهنده بود. اما امسال این آمار در حالی از سوی سازمان پزشكی قانونی اعلام می‌شود كه هنوز سرما به‌طور جدی شهروندان را ناچار به استفاده از وسایل گرمازا نكرده است.
با این حال دكتر محمد حسن عابدینی، رئیس سازمان پزشكی قانونی كشور گفت: 257 نفر در نیمه اول سال‌جاری به علت مسمومیت با گاز CO در كشور جان باختند و این میزان در مقایسه با مدت‌مشابه سال قبل، 14/7 درصد افزایش یافته است. به گفته وی از این تعداد 172 نفر مرد و 85 نفر زن بودند.
با توجه به افزایش آمار مرگ‌و‌میر ناشی از مسمومیت با گاز CO در نیمه دوم سال به‌علت سردی هوا و استفاده از وسایل گرمازا، رئیس سازمان پزشكی قانونی كشور به هموطنان توصیه كرد: در نصب وسایل گرمازا و تجهیزات مورد نیاز دقت لازم را داشته باشند و با رعایت استانداردها، مانع بروز حوادث تلخ و ناگوار شوند.
علت های احتمالی افزایش قربانیان ناشی از خفگی با گاز منواكسیدكربن ظاهرا به چند عامل بر می‌گردد:
عامل اول: دودكش‌های غیراستاندارد
نخستین فرضیه، اقدامات غلط و ناقص برای خروج گاز وسایل گرمازا است.
داوود براتی، معاون حفاظت و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی به همشهری می‌گوید:
"اگر بخواهیم عوامل بروز این حوادث را به شكل كلی و دقیق بررسی‌كنیم، چند عامل را باید مورد توجه قرار دهیم. عامل اول و اصلی‌تر، خود ساختمان‌ها هستند كه در زمان ساخت، دودكش به درستی در آنها طراحی و نصب نمی‌شود، پس این خطر وجود دارد كه ساختمان‌ها در زمان استفاده از وسایل گرمازا مثل انواع بخاری وآبگرم‌كن، تلفات جانی زیادی را در اثر نشت گاز منواكسیدكربن داشته باشند.
متاسفانه در كشور ما، پیمانكاران و مهندسان ناظر اصلا اطلاعات كافی در زمینه ساخت ندارند. همچنین مالك ساختمان هم علاقه‌ای به فضاهای غیرمفید ندارد و اصرار دارد به جای اینكه دودكش روی پشت بام و با قطر مناسب نصب گردد، با قطر كمتر نصب شود تا دیوار ضخیم نشود و نمای ساختمان از بین نرود.همچنین دودكشی كه باید تا بام ساختمان امتداد داشته باشد را امتداد نمی‌دهند.
در ساختمانی كه به‌عنوان مثال 16 واحد مسكونی دارد و در هر واحد تعداد قابل توجهی وسایل گرمایشی وجود دارد، كانون‌های خطر نیز افزایش خواهند یافت، درحالی‌كه در اغلب این ساختمان‌ها، سیستم حرارت مركزی مثل رادیاتور وجود ندارد.
معضل دیگر ما این است كه در آپارتمان‌های كوچك، نصب آبگرمكن‌های دیواری بسیار خطرناك است، آن هم همراه با اجاق گاز و بخاری؛ درحالی‌كه این آبگرمكن‌ها باید در آپارتمان‌های بالای 70 متر نصب شوند تا اكسیژن به راحتی در هوا جریان داشته باشد."
عامل دوم: بخاری‌های غیراستاندارد
داوود براتی می‌گوید:
"عامل دومی كه به افزایش تعداد مسمومیت‌ها با گاز مونواكسیدكربن دامن می‌زند، استاندارد نبودن وسایل گرمایشی است.
در اغلب كشورها، وسایل گرمایشی كه در زمره وسایل پرخطر هستند، مثل دودكش، اگر به‌صورت اصولی تولید نشده باشد، یا در زمان استفاده از آن به هر دلیلی مسیرش مسدود شود، یا اگر دودكش وظیفه خودش را كه هدایت دود ناشی از احتراق به بیرون از خانه است، به درستی انجام ندهد، وسیله گرمایشی یا اصلا روشن نمی‌شود یا خاموش می‌شود، اما در كشور ما وسایل گرمایشی این ضعف بزرگ را دارند كه سیستم ایمنی آنها كامل نیست.
ما متاسفانه به همین مردم كه مصرف‌كنندگان اصلی هستند، اطلاعات كافی در این زمینه ارائه نمی‌دهیم و فرهنگ‌سازی و خدمات پس از فروش هم نداریم. در بازار فروش هم هیچ كنترلی روی عرضه محصولات وجود ندارد و همه این عوامل باعث می‌شوند كه مردم با خطاهای انسانی، در بروز مرگ‌های ناشی از مسمومیت‌ها سهیم باشند."
عامل سوم: تبلیغات نادرست
معاون حفاظت و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی یكی دیگر از عوامل افزایش سه برابری مسمومیت با گاز منواكسیدكربن نسبت به سال‌های قبل را این طور بیان می‌كند:
"در اثر سرد شدن بیش از حد هوا، تمام منافذ و روزنه‌های ورود و خروج هوا در منزل كاملا بسته می‌شوند، در نتیجه گازی كه باید از طریق این منافذ بیرون برود، داخل محیط خانه پخش می‌شود و باعث مسمومیت می گردد. همچنین سرمای زیاد هوا، مصرف‌كننده را وادار به افزایش تعداد وسایل گرمایشی می‌كند و این خطر مسمومیت را بیشتر می‌كند.
در حالی كه در رسانه‌ها مدام به طور غلط تاكید می‌شود روزنه‌ها و منافذ اتاق كاملا بسته شوند تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود. "
سمیه شرافتی
همشهری
*مطالب مرتبط:
بخاری‌های غیر استاندارد کشنده اند
رسانه‌ها مقصرند؟ هم بله، هم نه!
کاهش یا افزایش تلفات با گاز در امسال!
هر سال هزار نفر از مسمومیت می‌میرند
بخش تغذیه و سلامت تبیان
